Ο κυβερνήτης ενός σκάφους δεν πρέπει ποτέ να αποπλέει χωρίς να έχει πρώτα κάνει τους βασικούς ελέγχους πάνω στο σκάφος, αφού αυτός φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την κατάσταση του σκάφους, καθώς και για ότι συµβεί µετά τον απόπλου.
Οι έλεγχοι του εξοπλισµού ασφαλείας είναι πρωταρχικής σηµασίας. Όλοι οι επιβαίνοντες στο σκάφος πρέπει να γνωρίζουν που βρίσκεται ο εξοπλισµός ασφαλείας, αλλά και πως χρησιµοποιείται. Ο κυβερνήτης ωστόσο είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια των επιβαινόντων, γι’ αυτό πρέπει καταρχήν να τους δείξει τη θέση και τη χρήση του εξοπλισµού και να φροντίζει την ασφάλειά τους καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Η ασφάλεια των επιβαινόντων περιλαµβάνει επίσης την ορθή χρήση κάθε συστήµατος πάνω στο σκάφος αλλά και απλά πράγµατα, όπως είναι η µετακίνηση στο κατάστρωµα και κάτω, οι ασφαλείς θέσεις, η αυτοπροστασία κτλ.
Γι’ αυτό πριν αποπλεύσουµε πρέπει απαραιτήτως να γνωρίζουµε πόσο εξοικειωµένοι είναι οι επιβαίνοντες µε τη θάλασσα και τα σκάφη, καθώς επίσης και αν έχουν κάποια ιδιαίτερη ιατρική ανάγκη. Φυσικά όλα αυτά εύκολα λέγονται αλλά δύσκολα εφαρµόζονται στην πράξη, αφού συνήθως ξεκινάµε ένα ταξίδι µε τις καλύτερες προϋποθέσεις και αισθανόµαστε αρκετή αυτοπεποίθηση για τις γνώσεις µας.
Ας επιχειρήσουµε λοιπόν να φτιάξουµε ένα κατάλογο, µία λίστα ελέγχου µε κάποια θεµελιώδη σηµεία ελέγχου που πρέπει να κοιτάµε πριν αποπλεύσουµε:
•Τα πλοηγά φώτα δουλεύουν; Υπάρχουν ανταλλακτικές λάµπες;
•Υπάρχει άγκυρα (και εφεδρική); Είναι ασφαλισµένες στη θέση τους;
•Η καδένα και το αγκυρόσχοινο είναι σε καλή κατάσταση; Υπάρχουν σηµάδια για το έκταµα;
•Για τα ιστιοφόρα, υπάρχουν αρκετά πανιά για όλες τις συνθήκες ανέµου;
Σε τι κατάσταση βρίσκονται τα σχοινιά;
•Οι βάνες δουλεύουν; Υπάρχουν αρκετές τάπες;
•Υπάρχουν όλα τα απαραίτητα µέσα ναυτιλίας, χάρτες, κουµπάσο, διπαράλληλος κλπ.;
•Το φαρµακείο περιέχει τα απαραίτητα και πριν την ηµεροµηνία λήξης τους;
•Υπάρχει εργαλειοθήκη µε τα απαραίτητα εργαλεία σε καλή κατάσταση;
•Υπάρχουν τα απαραίτητα βεγγαλικά, καπνογόνα κλπ. εν ισχύ;
•Υπάρχουν αρκετοί πυροσβεστήρες; Που βρίσκονται; Έχουν περάσει την ηµεροµηνία λήξης;
•Η µηχανή είναι σε καλή κατάσταση; Υπάρχει το εγχειρίδιο; Υπάρχουν ανταλλακτικά;
•Υπάρχουν αρκετά αποθέµατα σε νερό και καύσιµα;
•Υπάρχει φιάλη γκαζιού και σε τι κατάσταση βρίσκεται;
•Ελέγξτε την κατάσταση του life-raft, αν έχετε.
•Υπάρχει πλωτός σηµαντήρας «άνθρωπος στη θάλασσα» και µπορεί να χρησιµοποιηθεί άµεσα σε περίπτωση ανάγκης;
•Οι φακοί δουλεύουν; Υπάρχουν επιπλέον µπαταρίες;
•Οι αντλίες της σεντίνας λειτουργούν; Υπάρχει επίσης κουβάς;
•Οι πυξίδες είναι σε καλή κατάσταση;
•Το βαθύµετρο δουλεύει;
•Το VHF δουλεύει; Μπορούν όλοι να το χρησιµοποιήσουν;
•Τα σωσίβια και οι ζώνες είναι αρκετά για όλους; Είναι σε καλή κατάσταση;
Ο κυβερνήτης του σκάφους είναι επίσης υπεύθυνος για την κατάσταση του σκάφους. Ακόµα και σε ένα ναυλωµένο σκάφος, υπεύθυνος είναι αυτός που έχει υπογράψει ως κυβερνήτης. Γι’ αυτό και οφείλει να κάνει όλους τους ελέγχους και να λάβει όλα τα απαραίτητα µέτρα ασφαλείας ο ίδιος.
Παρόλο που τα σηµερινά σκάφη χρειάζονται λιγότερη φροντίδα από ότι παλιότερα, πρέπει πριν τον απόπλου να ελέγχονται τα βασικά σηµεία του σκάφους, ώστε να αποφεύγονται τα απρόοπτα και να µπορέσουµε να χαρούµε τη θάλασσα.