Συνέντευξη: Πέτρος Σπανός, προστασία και συντήρηση των ηλεκτρονικών του σκάφους
Το περιβάλλον του σκάφους είναι σκληρό, καθώς το αλάτι, ο ήλιος, η υγρασία και η αλλαγή θερµοκρασιών ταλαιπωρούν την ηλεκτρολογική εγκατάσταση και τα ηλεκτρονικά του συστήµατα.
Γι’ αυτό εµείς πρέπει να τα προστατεύουµε κατάλληλα, ώστε να δώσουµε παράταση ζωής τόσο στις συσκευές, όσο και στην ηλεκτρολογική εγκατάσταση του σκάφους.
Σε αυτό παίζει µεγάλο ρόλο η σωστή εγκατάσταση, η επιλογή καλωδίων και υλικών, καθώς και κάποια tips που γνωρίζουν µόνο οι ειδικοί. Έτσι, απευθυνθήκαµε στον Πέτρο Σπανό, ο οποίος ειδικεύεται στην επισκευή ηλεκτρονικών συσκευών marine παντός τύπου, ώστε να λάβουµε τις εγκυρότερες απαντήσεις σε κάποια σηµαντικά ερωτήµατα.
•Πέτρο, πόση σηµασία έχει η επιλογή καλωδίων για την ηλεκτρολογική εγκατάσταση του σκάφους;
Η επιλογή καλωδίων παίζει µεγάλο ρόλο, αφού για να αντέξουν στις δύσκολες θαλασσινές συνθήκες πρέπει να είναι marine, επικασσιτερωµένα, εύκαµπτα και διαλεγµένα προσεκτικά σε ότι αφορά στη διατοµή τους, υπολογίζοντας πάντα ποιες και πόσες συσκευές θα τροφοδοτήσουµε. Για παράδειγµα υπάρχουν καλώδια των 1.5, 2.5 και 4mm, όπως επίσης πολύ µικρότερα αλλά και πολύ µεγαλύτερα. Η επιλογή λοιπόν θα πρέπει να γίνεται µε γνώµονα την εγκατάσταση των ηλεκτρονικών που θα πρέπει να τροφοδοτηθούν. Π.χ. για µία συσκευή βυθοµέτρου που τραβάει 1 Αµπέρ, θα επιλέξουµε καλωδίωση µε πάχος 2×1 mm αν η απόσταση είτε από τον πίνακα είτε από τις μπαταρίες είναι μικρή, ή 2×1.5mm – 2×2.5mm αν η απόσταση είναι µεγαλύτερη. Μία ασφάλεια 3Α max είναι πολύ καλή για προστασία σε περίπτωση κάποιου βραχυκυκλώµατος, ώστε να καεί αυτή και όχι το µηχάνηµά µας.
Οι ενώσεις µας δεν πρέπει να γίνονται σε καµία περίπτωση χρησιµοποιώντας απλές κλέµες, γιατί πιάνουν οξείδωση από τις υγρασίες, ούτε στριφτά µε το χέρι όπως έχουµε δει σε αρκετές εγκαταστάσεις, γιατί προκαλούν απώλειες στο ρεύµα, σπινθηρισµούς και παράσιτα στο βυθόµετρο. Παρότι σήµερα στο εµπόριο υπάρχουν στεγανές κλέµες µε gel που χρησιµοποιούνται για την προέκταση ή την ένωση καλωδίων, εµείς προτείνουµε οι συνδέσεις να γίνονται πάντα κολλητά. Τώρα σε ότι αφορά στη χρήση καλωδίων χαλκού, τα οποία εµφανίζουν διαρροές και έχουν µικρότερο χρόνο ζωής, καλό είναι να αποφεύγεται. Καλώδια τραυµατισµένα, καµένα από τον ήλιο, ή µε άλλα σηµάδια κόπωσης, όπως πχ. το ξέφτισµα, θα πρέπει να αλλάζονται, καθώς το νερό και η υγρασία εισχωρούν στο εσωτερικό τους και δηµιουργούν πολλά θέµατα στη µηχανή, τα ηλεκτρονικά ή τα φώτα µας.
Τζελ στεγανοποίησης ενώσεων για σίγουρη αποφυγή υγρασίας, ακόµα και αν το σηµείο βρέχεται.
•Πώς µπορούµε να προστατεύσουµε τα βύσµατα των συσκευών µας από την οξείδωση;
Η θάλασσα κυριολεκτικά «τρώει» τα µεταλλικά µέρη, τόσο των επαφών των ηλεκτρονικών συσκευών, όσο και τα βύσµατα και την καλωδίωση που µένουν εκτεθειµένα. Ακόµα και καλώδια ή βύσµατα που βρίσκονται εσωτερικά σε µία κονσόλα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι στη διάρκεια του χρόνου θα υποστούν οξείδωση. Καλό είναι λοιπόν ανά τακτά χρονικά διαστήµατα να κοιτάµε τον ηλεκτρολογικό µας πίνακα εσωτερικά στην κονσόλα, ελέγχοντας ότι όλες οι επαφές µας είναι σε καλή κατάσταση και όχι οξειδωµένες. Επίσης σηµαντικό είναι να τσεκάρουµε ότι οι επαφές που είναι πάνω στον πίνακα είναι σωστά σφιγµένες, γιατί µε τους κραδασµούς λύνουν.
Αν διαπιστώσουµε ότι έχουµε οξείδωση στον πίνακα ή στα βύσµατα, θα πρέπει να έχουµε διαθέσιµο σπρέι επαφών (“contact spray” ή αλλιώς «∆ιαλυτικό Οξειδώσεων Ηλεκτρικών Επαφών»), το οποίο θα ψεκάζουµε στο επίµαχο σηµείο, και µε ένα βουρτσάκι (µία απλή οδοντόβουρτσα η οποία έχει την κατάλληλη σκληρότητα για το σκοπό µας) θα βουρτσίζουµε πολύ καλά στα σηµεία όπου υπάρχει ορατή οξείδωση, αφήνοντάς το να στεγνώσει µόνο του. Για την προστασία των βυσµάτων είναι πολύ σηµαντικός ο καθαρισµός µε σπρέι επαφών και η χρήση ειδικών ταπών, τις οποίες αν κάποιος έχει χάσει θα πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσει αντίστοιχες στο εµπόριο. Η τάπα θα πρέπει να εφαρµόζει σωστά στο βύσµα και σε καµία περίπτωση δεν πρέπει να τα τυλίγουµε µε σακούλα ή οποιοδήποτε άλλο νάιλον, γιατί δηµιουργούν υγρασία, µε αποτέλεσµα την πιο πρόωρη οξείδωση. Επίσης δεν χρησιµοποιούµε γράσο, βαζελίνες και άλλα αντίστοιχα υλικά, παρά µόνο στους πόλους της µπαταρίας. Ακόµα και εκεί όµως, οι πόλοι θα πρέπει να καθαριστούν πολύ καλά, να τριφτεί ο πόλος και ο ακροδέκτης µε γυαλόχαρτο, και αφού τοποθετηθούν και σφίξουν, να βάλουµε το γράσο.
•Πολλές φορές καίγονται ασφάλειες στον πίνακα. Τι µπορεί να σηµαίνει αυτό;
Αν καεί µία φορά η ασφάλεια, τότε η αιτία µπορεί να είναι το προβληµατικό υλικό ή κάποια στιγµιαία αιχµή τάσης. Αν όµως κάποια ασφάλεια καίγεται συνέχεια, µπορεί να έχουµε βραχυκύκλωµα στο µηχάνηµα που προστατεύουµε µε τη συγκεκριµένη ασφάλεια, όπως επίσης να υπάρχει κάποια οξείδωση στην ασφαλειοθήκη ή στον ηλεκτρολογικό πίνακα που είναι µέσα στην κονσόλα. Καλό θα είναι λοιπόν να έχουµε µαζί µας έξτρα ασφάλειες, ανάλογα µε τα αµπέρ που τροφοδοτούµε για την κάθε ασφαλειοθήκη.
Καλώδιο επικασσιτερωµένο σε σύγκριση µε ένα ταλαιπωρηµένο καλώδιο χαλκού. Η διαφορά είναι σηµαντική στην απώλεια ρεύµατος, παρασίτων στο βυθόµετρο κλπ.
•Πώς θα πρέπει να καθαρίζουµε και να προστατεύουµε τα µηχανήµατα;
Μετά από κάθε βόλτα ή ψάρεµα, θα πρέπει να καθαρίζονται µε ένα πανάκι τύπου Wettex βρεγµένο µε γλυκό νερό και πολύ καλά στυµµένο, σκουπίζοντας γύρω-γύρω όλο το µηχάνηµα, την οθόνη και τα πλαστικά µέρη, καθαρίζοντας αλάτια και άλλες βρωµιές. Κατόπιν σκουπίζουµε µε ένα στεγνό πανάκι, ρίχνουµε σπρέι επαφών πίσω από όλους τους κονέκτορες, τους τρίβουµε ελαφρά µε ένα βουρτσάκι (οδοντόβουρτσα), σκουπίζουµε ξανά µε το στεγνό πανάκι και είµαστε έτοιµοι για την επόµενη φορά. Το ίδιο κάνουµε και στα βύσµατα που µένουν στο σκάφος. Τα µηχανήµατα που είναι µόνιµα τοποθετηµένα, καθαρίζονται εξωτερικά µε τον ίδιο τρόπο, ενώ κάθε µήνα κάνουµε έναν καθαρισµό-έλεγχο των βυσµάτων πίσω από την κονσόλα.
•Πέτρο, τι κάνουµε αν υποψιαστούµε ότι έχει περάσει υγρασία στο µηχάνηµα;
Θα πρέπει να απευθυνθούµε σε έναν ηλεκτρονικό που γνωρίζει από marine συσκευές, ο οποίος θα πρέπει να ανοίξει και να ελέγξει την κατάσταση της συσκευής µας, αν δηλαδή έχει υγρασίες και αν µπορεί να καθαριστεί χωρίς να δηµιουργηθεί πρόβληµα στο µηχάνηµα. Σε τέτοιες περιπτώσεις συνηθίζω να φωτογραφίζω τη συσκευή και σε επικοινωνία µε τον πελάτη να προχωρούµε αναλόγως, καθώς υπάρχει περίπτωση να σταµατήσουµε την οξείδωση ή να έχει προχωρήσει τόσο πολύ που απλά θα δώσουµε ακόµα λίγους µήνες ζωής.
Τοποθετούµε απαραίτητα τάπες, τόσο στα βύσµατα που µένουν πάνω στο σκάφος, όσο και στη συσκευή.
•Τι άλλο µπορούµε να κάνουµε για την προστασία των ηλεκτρονικών µας συσκευών;
Θα πρότεινα τη χρήση isolated dc/dc converter ή αλλιώς σταθεροποιητή τάσης (όχι απλό converter, αλλά isolated), ο οποίος προσφέρει «καθαρό» ρεύµα χωρίς να δηµιουργεί αυξοµειώσεις που προκαλούν αστάθεια της συσκευής, αναβοσβησίµατα, τρεµοπαίγµατα, ενδεχοµένως και κάποια παράσιτα (όχι σε όλες τις περιπτώσεις), ενώ παρέχει και προστασία της συσκευής από κάψιµο. Τέλος, αν µία συσκευή πέσει στο νερό ή βραχεί έντονα και για κάποιο λόγο σβήσει, δεν το ανάβουµε, αλλά απευθυνόµαστε άµεσα σε ηλεκτρονικό marine συσκευών, γιατί ακόµα και µία µέρα καθυστέρηση παίζει µεγάλο ρόλο!
