Στα 20 του τότε, τα παράτησε όλα, θήτευσε σαν μαθητευόμενος ψαράς αρχικά δίπλα σ’ έναν εμπειρότερο, που τότε ζύγωνε προς τη διπλάσια ηλικία
Ένα καλοκαίρι του 1980 θα του άλλαζε ολόκληρη τη ζωή. Η απόφαση να κάνει τις διακοπές του στην Αμοργό θα τον οδηγούσε στην «τρέλα» να μείνει εκεί για πάντα. Να δοκιμάσει την τύχη του σ’ ένα εντελώς άγνωστο μέρος, εντελώς έξω απ’ τα νερά του. Και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Από τις λίμνες και τα ποτάμια της ήδη ανεπτυγμένης Γερμανίας πήγε σ’ ένα άγνωστο νησί με λιγοστούς κατοίκους κι ακόμη λιγότερες υποδομές. Το γραφικό κυκλαδονήσι του προσέφερε όμως τη δυνατότητα να δώσει συνέχεια σε μια συνήθεια που αγαπούσε. Το ψάρεμα.
Στα 20 του τότε, θήτευσε αρχικά δίπλα σ’ έναν εμπειρότερο από εκείνον ψαρά, που τότε ζύγωνε προς τη διπλάσια ηλικία. Η εμπειρία δίπλα του αποδείχτηκε μάθημα ζωής για τον Μιχάλη Κρόσμα. «Είχε απέραντο σεβασμό στη θάλασσα. Είχε αγάπη. Η θάλασσα για τους ντόπιους είναι το χωράφι τους. Δεν θέλουμε να ψαρεύουμε ό,τι βρίσκουμε μπροστά μας. Θέλουμε να τα βρίσκουμε διπλάσια του χρόνου».
Από το 2010 η κατάσταση στη θάλασσα χειροτέρευσε δραματικά. Τα ψάρια μειώθηκαν. Ενώ άλλα θαλάσσια είδη σχεδόν εξαφανίστηκαν. Η διαφορά φάνηκε ακόμη και στο πιάτο. Δεν βρίσκεις εύκολα πια αστακομακαρονάδα στα ταβερνάκια της Αμοργού. «Μαζί τους φάγαμε» μας λέει με πικρία ο Μιχάλης. Το πρόβλημα όμως με τη θάλασσα στην Αμοργό, όπως και συνολικά στη Μεσόγειο, δεν εξαντλείται στην υπεραλίευση. Η κλιματική αλλαγή και η ρύπανση συμπληρώνουν το παζλ των αιτιών που βρίσκονται πίσω από τις ραγδαίες αλλαγές που παρατηρούνται.
«Βλέπουμε ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής τα ψάρια μένουν λιγότερο στην παράκτια ζώνη, η οποία θερμαίνεται πιο γρήγορα, και πηγαίνουν στα βαθιά, όπου βρίσκονται οι ανεμότρατες, τα μεγάλα αλιευτικά. Οι ανεμότρατες εδώ στην Ελλάδα αποτελούν το 3,5% της αλιευτικής δύναμης. Το 96,5% είμαστε εμείς οι ψαράδες της παράκτιας. Εμείς πιάνουμε όμως μόνο το 40% της παραγωγής» επισημαίνει ο Μιχάλης. Η μεγάλη ζημιά δηλαδή γίνεται και πάλι από τους μεγάλους.
Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση που χειροτερεύει διαρκώς οι ψαράδες της Αμοργού δεν μένουν με σταυρωμένα χέρια. Με όχημα τον αλιευτικό επαγγελματικό συνεταιρισμό τους έχουν προχωρήσει από το 2014 στην υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων για τη διάσωση της θαλάσσιας ζωής, χωρίς όμως να έχουν βρει ανταπόκριση μέχρι στιγμής από κάποια κυβέρνηση.
Οι ψαράδες δεν το βάζουν πάντως κάτω και πρόσφατα επανήλθαν με μια νέα πρωτοβουλία, η οποία απευθύνεται για ενίσχυση, ακόμη και σε πολίτες του εξωτερικού. Ονομάζεται «Αμοργόραμα» και βασικός της στόχος είναι να σταματήσει το ψάρεμα για το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου, περίοδο που αναπαράγονται τα ψάρια. Αντ’ αυτού προτείνουν, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, να πηγαίνουν οι ψαράδες στις βόρειες και προσβάσιμες μόνο από τη θάλασσα παραλίες της Αμοργού, όπου συσσωρεύονται όλα τα σκουπίδια μετά τις φουρτούνες του χειμώνα, και να τα μαζεύουν.
Για την προσπάθειά τους διενεργούν crowdfunding στην ιστοσελίδα τους amorgorama.com, όπου φιλοδοξούν να συγκεντρώσουν όσους περισσότερους πόρους γίνεται για να καλυφθούν έξοδα που αφορούν τα καύσιμα, ενδεχόμενες φθορές των σκαφών και κάποια συμβολικά μεροκάματα.
Τα μέλη του συνεταιρισμού φτάνουν τα πενήντα. Κι ο Μιχάλης είναι από τους πιο δραστήριους. Για δεύτερη συνεχόμενη φορά αναδείχτηκε πρόεδρος του. Τα μαθήματα που πήρε όταν πρωτοήρθε δεν πήγαν ποτέ χαμένα.
Στη συλλογή των σκουπιδιών μαζικά και κάθε χρόνο βλέπει τον μόνο τρόπο να συνεχίσει να υπάρχει η εικόνα της Αμοργού που ερωτεύτηκε. «Βλέπεις ένα νησάκι που γύρω – γύρω έχει θάλασσα. Βγαίνεις έξω με το σκάφος σου, πιάνεις 5-10 ψάρια και τα πουλάς εδώ στον κόσμο. Δεν μπορεί να υπάρχει πιο ωραία και άμεση επαφή με τους ανθρώπους, τη φύση και το επάγγελμά σου».
Η μόνη συνήθεια που μπορεί να τη συναγωνίζεται είναι ένα καφεδάκι των ψαράδων στα Κατάπολα (λιμάνι της Αμοργού) στο διάλειμμα απ’ τη δουλειά. Ένα καφεδάκι που τους έχει λείψει πολύ να το πιουν ελεύθερα μέσα στην πανδημία, δίπλα απ’ τους σωρούς των κίτρινων διχτυών τους.
Πηγή: avgi.gr